Mijn passie is eigenlijk niet food(tech), maar vooral innovatie, complexiteit, modelling, en vooral het doorgronden van grote complexe systemen (en de interactie met alle kleine details). Wat wel erg leuk aan het food-systeem is, is dat alle lagen van complexiteit aanwezig zijn. Kortom, het is een mooi inhoudelijk domein om de kennis van complexiteitskunde (complexity theority) en systeemkunde (system thinking) op toe te passen.
Ik heb tijdens mijn studie in Delft het grote geluk gehad van de meest meest fantastische professoren college gekregen te hebben. En ik prijs mezelf ook zeer gelukkig dat ik in de laatste 20 jaar de meest brillantine denkers heb mogen ontmoeten en soms met hen heb kunnen samenwerken. Een kleine bekentenis: stiekem zou ik eigenlijk bij Santa Fee Institute (SFI) willen werken, of bij een vergelijkbaar instituut in Europa (maar dat bestaat niet …).
Ik vind dat het niet zo goed gaat in Nederland. Ja economische gaat het prima, en de gemiddelde burger heeft ook niks te klagen. We zouden ons nu meer dan ook klaar moeten gaan maken voor onze toekomst. Onze lange termijn toekomst bedoel ik natuurlijk. Signalen waaruit blijkt dat onze toekomst ongewis kan zijn (en ik bedoel dat niet inhoudelijk):
- Rutte en divdidentbelasting. Niet alleen inhoudelijk, maar vooral hoe het komt dat een onze MP (en oud werkenemer van Unilever) zo de plank kan misslaan. Inhoudelijk een zwak voorstel, en politiek geen draagvlag.
- De gewone Nederland staat al veel te lang stil. Er zijn meer ZZPers met te weinig inkomen. Er zijn minder vaste banen (alleen voor een paar happy few). Ondertussen gaan er twee ziekenhuizen failliet (door mismanagement, en we zien gekke acties uit Den Haag).
- Te weinig tot geen innovatie komt er uit universiteiten in Nederland. En ondanks dat het start-up klimaat iets beter wordt, is de praktijk dat er heel weinig succesvolle nieuwe bedrijven komen die internationaal doorgroeien. Vooral door gebrek aan kapitaal voor de valley-of-death.
- Bedrijven zoals TomTom gaat het niet redden op de huidige manier weg die ze ingeslagen zijn. Dit bedrijf moet zichzelf heel snel heruitvinden, en het lukt ze niet. En zo zijn er meer voorbeelden.
- De door de WUR geprezen meer-met-minder strategie, heeft -ondanks alle waarschuwingen- nationaal gefaald. Elk jaar nemen 2000-3000 boeren afscheid. De toekomst van boeren in Nederland zit er behoorlijk slecht uit.
- We slaan de plank te vaak mis. Starten op tijd met onderzoek (windmolen onderzoek, batterij onderzoek, zonnepanelen onderzoek), maar de valley of death wordt steeds niet overbrugt, kortom het zakelijk potentieel dat uit onderzoek zou kunnen komen, wordt niet in Nederland gevaloriseerd. Geen nieuwe bedrijven, geen nieuwe werkgelegenheid.
- En lees ook maar eens de artikelen op FTM of andere serieuze krant.
Ik denk dat we -en daarmee bedoel ik de zakelijke top van Nederland, en vooral ook de politieke top- terug naar het tekenbord moeten (durven( gaan. Niet alleen ons innovatiesysteem, maar ook ons energiesysteem (klimaatakkoord), ons eetsysteem, ons zorgsysteem en ons politiek systeem voldoen eigenlijk niet meer. Dat is althans mijn conclusie, zeker als je een langer termijn (en Europees of zelfs mondiaal) perspectief gaat hanteren.
Hoe bij te sturen? Natuurlijk heb ik geen blauwdruk in gedachten. Maar ik denk wel te weten waar we het antwoord zouden kunnen zoeken: In de complexiteitstheorie en systeemkunde. Dus eerst meer kennis over die abstracte vakgebieden opdoen, en dan oplossingsrichtingen formuleren binnen de inhoudelijke domeinen.