Wetenschap afdoen als een mening dat is een mening waar ik weinig mee heb. Beweren dat wetenschap waardevrij en/of compleet is, zal ik ook nimmer beweren. In tegendeel. Ook wetenschap die gemakkelijk lijkt doordat het over fysica en wiskunde gaat, zit in de praktijk veel complexer in elkaar. We weten niet wat we niet weten. En wetenschappers zijn ook maar mensen wat dat betreft: gek op aandacht.
We hebben anno 2019 wel een groot geluk. Informatie is op grote schaal aanwezig en bereikt ons sneller dan ooit. Dit met als nadeel dat er zoveel overvloed is dat je inderdaad altijd wel een opinie en tegen-opinie kunt vinden. Hoe dan in dit bos van geluiden je weg vinden, dat is lastig (ook voor goed opgeleiden).
Twee vriendjes van me op Facebook (Mark en Harold) heb ik op hun intellect hoog zitten. Ook hebben ze allebei een een technische opleiding aan een gerenommeerde technische universiteit afgerond, kunnen dus allebei goed rekenen en zijn getraind in het doorzien van fictie versus feiten denk ik. Mark deelt regelmatig artikelen waarin de strekking is “wij mensen zorgen voor globale healing”, en Harold zit een beetje aan de andere kant van het spectrum “wij mens hebben maar een beperkte invloed, en er zijn voldoende verklaringen van natuurlijk cycli”.
Ik voel dat ik daar een beetje tussenin zit. Ik heb de overtuiging dat we minder afhankelijk moeten worden van fossiele brandstoffen, ik heb ook wel de overtuiging dat wij mensen voor een extra verhoging van de concentratie aan broeikasgassen zorgen. Ook wil ik meegaan in de assumptie dat toename van broeikasgassen zorgt voor antropogene verwarming (globale heating door de mens dus). Hoe groot dat effect is daar durf ik niks over te zeggen. En je zult me nooit horen zeggen “vorige week was het 40oC, zie je wel dat wij de aarde verkloten met ons gedrag”. Een dergelijke relatie leggen op basis van een warmte week gaat mij ook te ver.
Enfin tijd om maar wat zaken op een rijtje te zetten.
Eerst maar de nieuwe hockeystick. In de volkskrant van afgelopen week staat een fraai artikel met de titel “Duidelijker wordt het niet: de klimaatverandering van nu is echt uniek”. In een reeks van artikelen in Nature en Nature Geoscience wordt -in mijn ogen- een best overtuigende nieuwe hockeystick gepresenteerd. De onderliggende boodschap is: over een periode van tweeduizend jaar kunnen we best goed de gemiddelde wereldtemperatuur reconstrueren en als we deze vergelijkingen met de metingen in de laatste 150 jaar, dan zien we duidelijk dat de temperatuur met een dikke graad is gestegen. Deze stijging komt overeen met ons gebruik van fossiele brandstof.
Twee andere overtuigende argumenten:
- de nieuwste klimaatmodellen zijn best goed.
- lokale warmere en koudere periode zijn er ook altijd geweest.
In het artikel staan nog twee mooie plaatjes. Best overtuigend toch? Nou niet helemaal, de journalist van de Volkskrant is wel wat ‘klimaat-links’ geweest. En op klimaatgek.nl (laat je niet verwarren door de titel, het is echt een heel goed blog!) zien we dan gelijk een goed stuk dat wel wat nuances plaatst. Zo zijn de drie artikelen afkomstig van dezelfde vakgroep van de universiteit van Bern (en kan je dus maar beter als 1 artikel lezen). En terecht merkt Klimaatgek ook nog op dat het vreselijk moeilijk is om regionale en mondiale stijging (en dalingen) exact te duiden zeker over een periode van de laatste duizend a tweeduizend jaar. Kortom er valt wel wat op af te dingen lijkt het.
Dan komt in de discussie ook vaak de natuurlijke periodiciteit voor. Zonnestraling, interacties met planeten, etc. In 1941 kwam een onderzoeker met een theorie hierover, en vanaf eind jaren zeventig van de vorige eeuw kreeg deze onderzoeker erkenning:
Milanković theorie beschrijft de effecten van de beweging van de planeet aarde op het wereldklimaat. Milutin Milanković (Dalj, 1879 – 1958), civiel ingenieur en wiskundige, beschrijft in een publicatie in 1941 dat de variaties in de baan van de aarde rond de zon (excentriciteit), de variaties in de aardashoek (obliquiteit) en de tolbeweging van de aardas (precessie) van invloed zijn op de temperatuur op aarde. Als gevolg van deze variaties varieert de temperatuur op aarde en zijn de ijstijden gedurende het Kwartair (2,5 miljoen jaar heden) te verklaren.
In de wetenschap wordt bij onderzoek naar periodiciteit graag gebruik gemaakt van Fourier analyses. Een Fourier analyse is een wiskundige methode waarmee je data uit het tijd-domein kan transformeren naar een domein waarin de cycli (periodes) staan. Fourier analyses zijn geen meningen of trucjes! Een zeer interessante en overtuigende lezing over klimaat en Fourier analyses is op YouTube te vinden “Climate Change “Problem” Solved – its Natural; Prof Weiss” Hierin bewijst hij voor mij (en Harold) overtuigend dat er 6 cycli zijn te zien in de laatste 230 jaar. Zijn conclusie – die ik niet deel – is dan ook dat Global warming natuurlijk is, en dat we weer koud weer krijgen rond 2030. Oeps, een ontkenner dus.
Ikzelf heb over Weiss een iets andere mening. Ja er bestaan cycli die op tijdschaal van honderden of duizenden jaren aanwezig zijn. Maar indien de stijging nu doorzet -en dat lijkt die hockeystick toch te suggereren, dan is dat een lineaire of zelfs exponentieel toename, en een dergelijk fenomeen kan je niet halen uit een Fourier analyse. Dus mooie wiskundige methode om het verleden mee te duiden, maar niet geschikt om een uitspraak te doen over de laatste tientallen jaren of een voorspelling voor de toekomst mee te doen.
Mijn opinie ter herhaling (want stond al hierboven) : “Ik heb de overtuiging dat we minder afhankelijk moeten worden van fossiele brandstoffen, ik heb ook wel de overtuiging dat wij mensen voor een extra verhoging van de concentratie aan broeikasgassen zorgen. Ook wil ik meegaan in de assumptie dat toename van broeikasgassen zorgt voor antropogene verwarming (globale heating door de mens dus). Hoe groot dat effect is daar durf ik niks over te zeggen.”
En de echte vragen? Wat gaan we doen! Welke maatregelen hebben de beste kosten baten en over welke tijdsvlakken gaan we maatregelen nemen. Daar slaat politiek Den Haag wel de plank mis denk ik.
PS hieronder de hitte records van afgelopen week (bron: NRC.nl):
