Vanavond op Op1 een zeer duidelijke uitleg van bouwfysica professor Bert Blocken over het verschil tussen ventileren en het het effect van een ventilator. Een goedkeurende knikkende en gelukkig bevestigende Ab Osterhaus bevestigde de lezing van de hoogleraar. Ik denk sinds een weekje of acht (sinds begin april) dat “binnen met veel mensen die lawaai maken met slechte ventilatie” vooral zeer risicovol is. Met mijn “coming-out’ over dit onderwerp” heb ik enkele weken gewacht aangezien ik a) het te druk heb op het werk om regelmatig wat te schrijven over corona, en b) ik zelf ook voldoende overtuigd wilde zijn van de onderliggende (wetenschappelijke) kennis.

Ik heb daarom in de laatste acht weken heel veel artikelen gelezen. Bewust heb ik ook  Maurice de Hond wat in het zonnetje gezet vier weken geleden: ere wie ere toekomt. Niet omdat hij de onderliggende wetenschap zelf bedacht heeft, maar wel omdat hij in een vroeg stadium ging onderzoeken en kennis ging integreren, en tevens ook zijn twijfels en inzichten deelde met het publiek. Het aantal concrete voorbeelden wordt steeds groter: grote besmettingen op marineschepen en cruise-schepen, in slachthuizen, bij koren en kerken, besmettingen bij carnaval of de apres-ski, maar ook incidenten in ziekenhuizen en verzorgingstehuizen.

Terug naar het verhaal van hoogleraar Bert Blocken:

1. Met een grote of kleine ventilator binnenshuis verspreid je alleen maar aerosolen door de ruimte. Een persoon die besmet is en virusdeeltjes via spraak of hoesten in de lucht om zich heen brengt, zorgt voor een lokale besmetting rondom deze persoon. Een ventilator verspreid echter deze lokale aerosolen en druppels door de rest van de omgeving. Een ventilator zonder goede ventilatie kan dus slecht uitpakken.
2. Goede ventilatie is iets totaal anders. Met (mechanische) ventilatie zorg je ervoor dat er verse lucht van buiten naar binnen wordt gebracht en dat bedompte binnen-lucht (met eventueel de besmette aerosolen in de lucht) naar buiten wordt getransporteerd. Goede en veel ventilatie is dus de key-factor voor het creëren van een gezond binnenklimaat. Deze oplossing is spijtig genoeg straks in de winter ook minder duurzaam (je moet immers dan meer koude buitenlucht gaan opwarmen). Goede ventilatie kan op veel verschillende manieren, drie voorbeelden hiervan:
   1. Zet de ramen en deuren open (en als het kan tegenover elkaar).
   2. Zorg ervoor dat de mechanische ventilatie op maximaal staat.
3. Een ventilator in combinatie met goede ventilatie kan dus wel helpen, maar een ventilator in een omgeving met slechte ventilatie kan contra-productief zijn. Aangezien je als buitenstaande niet kunt beoordelen of een ruimte goed geventileerd wordt, denk ik zelf vooralsnog: ga naar buiten, wees voorzichtig met samenkomst van veel mensen die praten of lawaai maken in een gesloten ruimte.

ALS dit klopt, en ik DENK dat, dan is het risico-rijtje:

• buiten alleen of met je gezin zijn als het waait is heel veilig. Zeker als de zon schijnt en het warm is. Ga het water op met een bootje, maak een boswandeling of ga lekker fietsen buiten de stad.
• buiten zijn als het lekker waait in aanwezigheid van veel mensen is niet zo gevaarlijk. Yoga in het park? Lekker! doen! In het (stads)park buiten bij elkaar komen, en een beetje onderlinge afstand houden levert geen problemen op. Zeker niet gedurende de warme zomermaanden.
• binnen zijn met enkele mensen die rustig praten tijdens een vergadering met goede ventilatie doordat de ramen openstaan: dat kan prima. Hou wat onderlinge afstand, dat is gewoon een sociaal gebaar. Een grote vergaderzaal op kantoor (met ramen open) is een prima plek om samen te komen. Was je handen, houdt gepaste afstand en beperkt het aantal aanwezigen.
• binnen zijn in een slecht geventileerde ruimte waar andere mensen aanwezig zijn: risicovol. Denk hierbij ook aan het OV en in vliegtuigen. Een mondkapje dragen is dan prima een sociaal gebaar.
• buiten als het windstil is, met een grote groep mensen lawaai maken: pas op. Zeker als er een “overkapping” is. Een groot voetbalstadium met veel schreeuwend publiek onder een dak op een windstille dag zou best wel eens tot een uitbraak kunnen leiden. Idem voor een muziekfestival met dansende en zingende mensen in een tent.
• binnen in een slecht geventileerde grotere of juist bedompte ruimte lawaai maken (praten, zingen, debatteren) met veel personen of intensief sporten (sportscholen?) met veel mensen zonder goede ventilatie : absoluut risicovol. Zeker als het kouder wordt straks van week 45 (begin griepseizoen).
• binnen in een koude slecht geventileerde ruimte actief werken, bewegen of praten met veel mensen gedurende vele uren : zeer risicovol. Wellicht zijn de snijafdelingen van slachthuizen idd risicovol, mondkapjes en andere PBM zijn van belang mocht dat zo zijn.

Een ander rijtje

• buiten
• met een bootje op het water.
• thuis in een gewoon huis
• op een terras rustig een biertje drinken
• taxi met ramen open
• een klein kantoor met open ramen
• een grote vergaderzaal met goede ventilatie
• de tram (mits deuren vaak open en dicht gaan)
• een bioscoop met onderlingen afstand.
• een groot kantorencomplex waar de ramen niet open kunnen.
• grote discotheek of grote dampende apres-ski bar

of

• buiten in de zomer
• thuis in de zomer met goede ventilatie
• buiten in de winter op een windstille dag.
• binnen in de winter met minder ventilatie
• binnen in een koude en vochtige omgeving

Dit alles is richtinggevend maar niet op detail doordacht en gecontroleerd.