The Tragedy of the Commons een essay van Garret Harding in Science 1968
In 1968 publiceerde Garrett Hardin een essay in het tijdschrift Science getiteld “The Tragedy of the Commons”, waarmee hij een diepgaande impact had op de manier waarop we in de westerse samenleving zijn gaan denken over milieubeheer, economie, en het menselijke handelen. Hardin introduceerde een eenvoudig, maar krachtig, concept om de dynamiek te beschrijven van hoe individuen (boeren ondernemers), gedreven door financieel eigenbelang, de gemeenschappelijke hulpbronnen kunnen uitputten tot het punt waarop de samenleving als geheel eronder lijdt.
Hardin gebruikt het voorbeeld van een gemeenschappelijke weide (de “commons”) waarop boeren hun vee laten grazen. Elke boer staat voor de verleiding om zijn kudde te vergroten, omdat de voordelen daarvan (meer vee) direct naar de individuele boer gaan, terwijl de kosten (overbegrazing en uitputting van de weide) gedeeld worden door de hele gemeenschap. Dit leidt tot een situatie waarin elke rationele individuele boer zijn kudde blijft vergroten, met als uiteindelijk resultaat dat de gemeenschappelijke weide wordt vernietigd, tot nadeel van alle boeren. Een bijkomend nadelig effect is dat de prijs van de boerenproducten daalt door overproductie.
De tragedie van de meent illustreert een fundamenteel dilemma in veel aspecten van de menselijke samenleving. Het laat zien hoe problemen kan ontstaan wanneer meerdere individuen, handelend vanuit hun eigen zelfzuchtige belangen, een gemeenschappelijk goed gebruiken op een manier die uiteindelijk iedereen schaadt. Dit concept is niet alleen van toepassing op milieu- en hulpbronnengebruik maar strekt zich ook uit tot andere gebieden zoals verkeerscongestie, overbevissing, lucht- en watervervuiling, en zelfs klimaatverandering.
Hardin betoogt dat de oplossing voor de tragedie van de meent niet gevonden kan worden in de vrije liberale markt of in technologische vooruitgang, maar in het herkennen van de noodzaak voor collectieve maatschappelijke actie en het wederzijdse overeenstemming creëren over het beheer van de gemeenschappelijke hulpbronnen van een land. Hij suggereert dat “wederzijdse dwang, wederzijds overeengekomen door de meerderheid van de betrokkenen” essentieel is om de gemeenschappelijke hulpbronnen duurzaam te beheren.
Sinds de publicatie van Hardin’s artikel, hebben talloze studies en beleidsinitiatieven de principes van de tragedie van de meent onderzocht en toegepast op een breed scala aan milieuproblemen en collectieve actie dilemma’s. De essentie van Hardin’s waarschuwing – dat individuele rationaliteit kan leiden tot collectieve irrationaliteit – blijft een krachtige herinnering aan de complexiteit van menselijke samenwerking en het beheer van de natuurlijke wereld.
In een tijdperk waarin de grenzen van onze planeet steeds duidelijker worden, biedt de tragedie van de meent waardevolle inzichten in de uitdagingen en mogelijkheden van duurzaam beheer van gemeenschappelijke hulpbronnen. De essay herinnert ons eraan dat, hoewel de weg vooruit complex is, er hoop is in het vinden van collectieve oplossingen die zowel het individu als het geheel ten goede komen.
De Tragedie van de Meent en Milieu-uitdagingen in Nederland
Nederland, een land bekend om zijn innovatieve watermanagement en bloeiende landbouwsector, staat sinds een jaar of vijf voor een kritieke uitdaging die diep geworteld is in het concept van de Tragedie van de Meent. Deze uitdaging betreft de nationale strijd met de reductie van stikstofuitstoot, fosfaatbelasting (al beter gecontroleerd dan jaren geleden) en oppervlakte- en grondwaterkwaliteit. De situatie in Nederland illustreert hoe de principes van Garrett Hardin’s invloedrijke essay uit 1968 – dat individuele acties, gedreven door eigenbelang, kunnen leiden tot de uitputting van gedeelde hulpbronnen tot nadeel van de hele gemeenschap – vandaag de dag nog steeds van toepassing zijn, vooral in de context van moderne milieuproblematiek in Nederland.
De Nederlandse boeren en industrieën hebben elk individueel decennialang gestreefd naar maximale productiviteit, wat heeft geleid tot een intensieve landbouw- en veeteeltpraktijk. Dit heeft op zijn beurt geleid tot een aanzienlijke stikstofdepositie op de natuur, overmatig gebruik van fosfaten en een afnemende waterkwaliteit in veel gebieden. Net als de boeren in Hardin’s voorbeeld van de gemeenschappelijke weide, hebben individuele belanghebbenden in Nederland hun activiteiten geoptimaliseerd voor persoonlijk gewin, niet volledig rekening houdend met de lange termijn effecten van hun acties op de gemeenschappelijke hulpbronnen – de lucht, het water en de bodem – die essentieel zijn voor de gezondheid van het ecosysteem en de samenleving als geheel.
De huidige milieucrisis in Nederland is een duidelijk voorbeeld van de Tragedie van de Meent. De overheid wordt geconfronteerd met de uitdaging om een evenwicht te vinden tussen economische ontwikkeling en milieubescherming. Beleidsmaatregelen die gericht zijn op het verminderen van stikstofuitstoot en fosfaatgebruik, en het verbeteren van de waterkwaliteit, vereisen een zorgvuldige planning en de bereidheid van alle betrokkenen om samen te werken en soms individuele kortetermijnbelangen op te offeren voor het langetermijnwelzijn van de gemeenschap en het milieu.
De oplossing voor deze uitdagingen ligt niet alleen in technologische vooruitgang of strikte regelgeving, maar ook in een fundamentele verandering in hoe individuen en gemeenschappen de waarde en het beheer van gedeelde hulpbronnen benaderen. Dit vereist een collectieve inspanning waarbij overheid, bedrijfsleven, boeren, en burgers samenwerken om duurzame praktijken te adopteren die de hulpbronnen voor toekomstige generaties behouden.
Het aanpakken van de Tragedie van de Meent in de Nederlandse context benadrukt de noodzaak voor een cultuur van gedeelde verantwoordelijkheid en wederzijdse concessies. Alleen door samen te werken aan het creëren van robuuste, eerlijke en duurzame oplossingen, kan Nederland zijn milieu-uitdagingen overwinnen en een voorbeeld stellen van hoe collectieve actie kan leiden tot het behoud van de commons voor het grotere goed. Deze politieke opgave zou een integraal onderdeel moeten worden van het nieuwe regeerakkoord.
