Twee weken geleden gaf ik een korte analyse over ons huis en de ambitie ‘van het gas af’. Nu weet ik rationeel dat ons huis helemaal niet van het gas af hoef, maar het blijft een leuk project om te bekijken hoever we kunnen gaan elektrificeren. Wat bij een huis het meest lastig is:

1. zomer en winter wisselingen t.a.v. verwarmen van je huis (in de zomer veel PV E productie, maar geen vraag thuis, in de winter bij een warmtepomp veel E vraag maar geen PV E productie)
2. Auto rijden. Het is voor een gewoon huis niet goed mogelijk om op eigen erf zoveel E te maken dat je daarmee een elektrische auto kunt laten rijden. Met ons auto-kilometers per jaar heb ik minstens 50 extra panelen nodig (en misschien meer).
3. (alle elektra vraag voorzien (inclusief koken en warm-water) dat kan wel met eigen PV installatie. Dus dat is in elk geval al iets positiefs om te melden, op onze auto-km na zijn we voor 65-75% klimaat-neutraal, en straks met een warmtepomp vrijwel voor 100%, best een aardig resultaat lijkt me. Kost wel flink wat geld overigens. )

Nu kwam ik de laatste dagen wat in discussie met Maarten Steinbuch (ook wel Tesla prof genoemd), hij is positief -en dat is een fijne eigenschap-, maar wel iets te positief t.a.v. de toekost van elektrische rijden in Nederland. Op linkedin ontstond deze discussie, en op mijn Facebook lijn deze. Ik heb te weinig tijd, maar toch wil ik in dit stukje alvast wat bevindingen delen.

Eerst maar even het artikel van Maarten Steinbuch delen.

Wat je kunt zien is dat onze uitgangspunten ongeveer hetzelfde zijn. Ik ging uit van “De bierviltjes som is: 13.000 km per jaar per huishouden. Er zijn 8 miljoen huishoudens, tezamen: 100 miljard auto kilometers per jaar. Gedeeld door 15 (1:15) is 7 miljard liter benzine, totaal 70 miljard kWh. (Gemiddeld per huishouden dus 9000kWh per jaar). Er bij 100% elektrische autorijden dan nog eens voor 15GW extra elektriciteitsproductie nodig in Nederland (of import ervan).”

Waar Maarten Steinbuch in zijn artikel uitgaat van 9 miljoen huishoudens en 13.000 km, totaal dus 121 miljard auto-kilometers (en Steinbuch: 1:12 & 10kWh per 1 liter) en totaal via zijn som 100 miljard kWh (28GW) voor de auto-kilometers voor de 10 miljard liter brandstof. Onze uitgangspunten zijn dus iets verschillende, ik denk dat auto’s iets zuiniger zijn dan 1:12 en gebruik liever 1:14, maar Steinbuch gebruikt heel correct het aantal auto’s en niet het aantal huishoudens om te vermenigvuldigen met 13.000 km per jaar. Ik zat daar fout.

De uitgangspunten van mijn som had dus  moeten zijn: 13.000 km/auto/jaar x 9.000.000 auto’s : 15 = 8 miljard liter brandstof per jaar of te wel 80 miljard kWh voor transport. Voor het gemak ga ik daarom maar even uit van ergens tussen de 80 en 100 miljard kWh (22 tot 28 GW aan elektrische vermogen).

Ter vergelijking, in heel Nederland wordt jaarlijks 125 miljard kWh aan elektriciteit verbruikt per jaar (een vermogen van 35GW). In mijn oorspronkelijke som rekende ik met 15GW extra voor auto’s waar daar eigenlijk 80/100×35 = 28GW had moeten staan (extra E vermogen = 80% meer). Maarten maakte terecht echter opmerking dat uiteindelijk elektrische auto’s veel zuiniger zijn. Ook daar heeft hij gelijk in.

Een snelle analyse via internet laat zien dat een volledig elektrische auto een verbruik heeft tussen de 15 en 17 kWh per 100 km aan verbruik. Maarten rekenen met 200 Wh/km of te wel 20.000 Wh per 100 km of te wel 20 kWh per 100 km. Die 200Wh/km kan ik wel thuisbrengen, dat is het typisch verbruik voor (zijn) een Tesla Model S.

Stel alle auto’s in Nederland zijn vanaf nu volledig elektrisch (magic!): 121 miljard km per jaar keer 150-200 Wh per km = 18-24 miljard kWh per jaar. En dat komt overeen met ongeveer 5-7 GW (en dus een extra consumptie van elektriciteit van +14% tot +19%), in de praktijk eerder die 7 GW en waarschijnlijk eerder 8-10 GW extra.

Maar ja, laten we nu even goed kijken naar een 1) benzine gebaseerde transport, 2) naar elektrische via gas-centrales, 3) of naar elektrische via PV/Wind. Voor het gemak rekening ik niet in liters benzine of cuub gas maar in kWh. De sommen worden dan:

1. Benzine auto en benzine uit aardolie via raffinaderij:

• rendement verbrandingsmotor naar beweging: 40%
• rendement aardolie naar benzine (kraken): 85%
• Dus overall rendement van aardolie naar bewegen is: 40% x 85% = 34%
• Nodig aan ‘aardolie’ = 72 miljard kWh (komt ongeveer overeen met mijn som eerder, maar hier kan over worden gediscussieerd, ik reken nu terug vanaf ), maar misschien toch de 100 miljard kWh van Maarten Steinbuch of mijn 80 miljard kWh die ik hierboven heb gegokt.

2. Elektrische auto maar via gasgestookte elektra centrale (niet duurzaam, wel duurzamer dan benzine):

• rendement elektromotor naar beweging: 95%
• rendement aardgas naar elektra (elektriciteitscentrale): 60%
• Dus overall rendement van aardgas naar bewegen is: 60% x 95% = 57%
• Nodig aan ‘aardgas’ = 42 miljard kWh (maar hier kan over worden gediscussieerd, ik reken nu terug vanaf het verbruik van een elektrische auto)

3. Elektrische auto maar dan via PV/Wind (dus echt duurzaam)

• rendement elektromotor naar beweging: 95%
• Dus overall rendement van PV naar bewegen is: 95% = 95%
• Nodig aan elektriciteit =  18-24 miljard kWh (maar hier kan over worden gediscussieerd, ik reken nu direct met de elektrische auto en geen verlies in het elektriciteitsnetwerk tijdens transport etc.).

Mijn stelling – en daarom schrijf ik hier zo bewust over – is dat we veel meer elektriciteitsproductie nodig gaan hebben in Nederland. Niet alleen voor elektrische rijden, maar zeker ook voor de huishoudens. Dus niks geen transitie van aardgas en steenkolen centrales naar PV/wind/etc. Neen, we hebben VEEL meer vermogen nodig door de transitie aardgas/aardolie naar elektra systemen.

Dus we hebben EXTRA windmolens en PV (2-5GW) en EXTRA kerncentrales (ik zeg 2-4GW)  en EXTRA gasgestookte elektriciteitscentrale (4-8GW) nodig in de komende tientallen jaren. Hoeveel? Ik gok dat we voor het AUTORIJDEN alleen al een extra vermogen van 7 – 12 GW (we hebben nu 35 GW in Nederland, dus 20 tot 34% extra nodig voor transport).

Maar geeft dat? Absoluut niet. Door de elektrificatie gaat we veel minder CO2 uitstoten (minus 40% tot minus 70% op transport van onze huishoudens met hun auto), en we zullen veel minder aardolie hoeven te raffineren, en veel minder fijn-stof en NOx en andere componenten. Zelfs in mijn scenario twee (gasgestookte centrals) is echt heel veel beter voor Nederland. Kortom, ik blijf een zeer groot voorstander van het elektrificeren van ons wagenpark.

Zijn er nadelen? Jazeker! Wie gaat die centrals betalen, welke burger kan een E auto kopen, en vooral waar gaan we alle speciale metalen vandaan halen voor de accu’s (voor de duidelijkheid: waterstof gaat het niet worden!).

Deze groei van de productie van elektriciteit t.b.v. transport gaat gelijk op moeten lopen met de introductie van elektrische auto’s (nu 1,6% van het wagenpark), het duurt nog zeker 15 (2035) tot 25 jaar (2025) voordat we op 100% elektrisch rijden zitten. Ik durf wel te concluderen dat we GEEN centrales (ook niet kolen nu) moeten gaan sluiten. Het gekke is dat eerst MEER vermogen nodig hebben, en daarna bij het 100% iedereen elektra voorbeeld we iets minder vermogen voor productie nodig lijken te hebben. 

En daarnaast dus nog de huishoudens op warmtepompen …